Zonnepanelen zijn een duurzame manier om elektriciteit op te wekken en te besparen op je energierekening. Maar wat als u in een monument woont of werkt? Mag u dan zomaar zonnepanelen op uw dak leggen? En zo ja, aan welke voorwaarden moet u dan voldoen? In deze blog geven we u een overzicht van de regelingen die van kracht zijn voor het plaatsen van zonnepanelen op of bij de verschillende soorten monumenten die we in Nederland kennen.
Rijksmonumenten
Een rijksmonument is een gebouw of object dat van nationaal belang is door de (cultuur)historische waarde, de architectuur of de wetenschappelijke betekenis. Er zijn ongeveer 62.000 rijksmonumenten in Nederland, variërend van kerken en kastelen tot molens en boerderijen.
Voor het plaatsen van zonnepanelen op een rijksmonument heeft u altijd een vergunning nodig. Deze kunt u aanvragen bij de gemeente waar het monument staat. De gemeente vraagt dan advies aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), die het adviesbeleid voor zonnepanelen op rijksmonumenten in 2020 heeft versoepeld.
Het wel of niet zichtbaar zijn van zonnepanelen is niet langer een beslissend criterium, maar wel de mate waarin het beeld van het monument eventueel wordt verstoord. Daardoor kan vaker positief geadviseerd worden over zonnepanelen die zichtbaar zijn vanaf publiek toegankelijk gebied. Voorwaarde voor een positief advies voor zonnepanelen in het zicht is onder andere dat het om een ontwerp gaat dat zorgvuldig op het monument is aangepast. Verstoringen in het uiterlijk en karakter van het monument zijn niet acceptabel.
Voor onder andere rijksmonumenten in beschermde stads- en dorpsgezichten, rijksmonumenten die onderdeel zijn van een historische buitenplaats, gelden andere uitgangspunten. De mogelijkheden voor zonnepanelen zijn daar beperkter.
Provinciale monumenten
Een provinciaal monument is een gebouw of object dat net als een rijksmonument om verschillende redenen van belang is voor de provincie. In Nederland zijn momenteel alleen provinciale monumenten te vinden in Drenthe en Noord-Holland.
Voor het plaatsen van zonnepanelen op een provinciaal monument heeft u meestal ook een vergunning nodig. Deze kunt u aanvragen bij de gemeente waar het monument staat. De gemeente vraagt dan advies aan de provincie.
De regels kunnen per provincie verschillen, maar over het algemeen geldt dat zonnepanelen niet zichtbaar mogen zijn vanaf de openbare weg en dat ze de waardevolle delen van een monument niet mogen aantasten. Denk bijvoorbeeld aan speciale dakelemente, muurconstructies, etc…
Gemeentelijke monumenten
Een gemeentelijk monument is, zoals de naam al zegt, een monument dat vooral lokaal gezien van grote (cultuurhistorische) waarde is. Gemeentelijke monumenten zijn in vrijwel iedere gemeente in Nederland te vinden.
Voor het plaatsen van zonnepanelen op een gemeentelijk monument heeft u in de meeste gevallen een vergunning nodig. Of dit wel of niet nodig is verschilt echter per gemeente. Vraag dit dus altijd na.
Wat betreft de regels voor het plaatsen van zonnepanelen op of rondom gemeentelijke monumenten geldt hier hetzelfde als voor rijks- en provinciale monumenten.
Beschermde stads- en dorpsgezichten
Een beschermd stads- of dorpsgezicht is een gebied met een bijzonder historisch karakter, dat beschermd wordt door de Erfgoedwet. Deze “gezichten” variëren van historische binnensteden en dorpskernen tot landgoederen en industriegebieden.
Voor het plaatsen van zonnepanelen in een beschermd stads- of dorpsgezicht heeft u meestal ook een vergunning nodig. Deze kunt u aanvragen bij de gemeente waar het gebied ligt. De gemeente vraagt dan advies aan de RCE. Hoewel zij het adviesbeleid voor zonnepanelen in beschermde stads- en dorpsgezichten in 2020 versoepeld hebben, zijn de mogelijkheden voor beschermde dorps- of stadsgezichten naar eigen (hun) zeggen nog steeds beperkt.
Voor rijksmonumenten in beschermde stads- en dorpsgezichten gelden specifieke uitgangspunten. De mogelijkheden voor zonnepanelen zijn daar beperkter.
Zonnepanelen op monumenten zijn dus niet onmogelijk, maar wel aan regels gebonden. Het is belangrijk om u goed te laten informeren door een adviseur en om een vergunning aan te vragen bij uw gemeente voordat u overgaat tot installatie. Zo voorkomt u teleurstellingen en boetes.
Bent u geïnteresseerd in het aanleggen van zonnepanelen op of bij uw monumentale woning in Zuid-Limburg? Neem dan contact met ons op. Wij adviseren u graag en staan u bij tijdens de aanvraagprocedure.
